BẠCH BIẾN – Vitiligo
Bạch biến là gì?
Bạch biến là một loại bệnh do tế bào hình thành hắc tố melanin (Melanocytes- tế bào tạo màu da, tóc và mắt) chết hoặc ngừng sản xuất Melanin, do đó làm da biến thành màu trắng hoặc nổi đốm trắng và có khi ảnh hưởng đến lông và tóc chỗ bị bệnh.
Bạch biến là một loại bệnh tự miễn dịch không lây truyền, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bị bệnh nhưng ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ nên người mắc bệnh thường cảm thấy mặc cảm, tự ti, ngại giao tiếp, vv.
Phạm vi ảnh hưởng
Bệnh bạch biến có phạm vi ảnh hưởng từ 1%-3% dân số, bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, ở cả nam và nữ nhưng có xu hướng nữ nhiều hơn nam và khoảng 50% bệnh nhân khởi bệnh trước năm 20 tuổi.
Bệnh có thể phát triển ở bất cứ bộ phận nào của cơ thể, nổi bật là các khu vực tiếp xúc như mặt, cổ, mí mắt, môi hoặc ở những nếp gấp cơ thể như nách, háng, vv hoặc ở núm vú và cơ quan sinh dục.
Bệnh cũng có thể phát triển từ những khu vực bị chấn thương do vết cắt, vết xước, bỏng nhiệt hoặc cháy nắng
Do bạch biến là một bệnh tự miễn nên nó có thể bùng phát trong một vài tháng rồi sau đó tự ổn định lại.
Nguyên nhân gây bệnh
Hiện nay khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh bạch biến.
Cơ chế sinh bệnh rất phức tạp, tuy nhiên bệnh có liên quan đến các yếu tố thần kinh-thể dịch, tác nhân hóa chất, cơ chế rối loạn miễn dịch.
Các yếu tố khác như stress, căng thẳng, trầm cảm, tổn thương trên da do bỏng, cháy nắng, trầy xước, zona và các bệnh khác như tiểu đường, rối loạn chức năng tuyến giáp, thấp khớp, thiếu máu, vv cũng liên quan đến bệnh bạch biến.
Bệnh bạch biến cũng có yếu tố di chuyền, yếu tố này chiếm khoảng 30% số bệnh nhân mắc bệnh.
Dấu hiệu lâm sàn
Tổn thương ban đầu có thể chỉ là chấm trắng nhỏ vài mm ở một vùng nào đó của cơ thể, hay gặp vùng mặt, môi, bàn tay, cẳng tay, cẳng chân và bộ phận sinh dục. Sau đó lan rộng dần với tốc độ nhanh hoặc chậm.
Tổn thương cơ bản là các dát trắng to nhỏ khác nhau hình tròn hay hình bầu dục, có ranh giới rõ ràng và không có vảy, không cộm và thường có viền sắc tố xung quanh. Lông và tóc trên vùng dát trắng cũng có thể bị hoặc không bị bạc màu. Các tổn thương tiến triển có thể nhanh, liên kết thành mảng dát trắng lớn hoặc tiến triển chậm trong nhiều tháng, nhiều năm.
Phân biệt lâm sàn với một số bệnh dễ nhầm lẫn khác
Bệnh bạch tạng: Là bệnh giảm sắc tố di chuyền với biểu hiện giảm sắc tố đồng đều ở da, tóc và võng mạc (trắng toàn thân)
Bệnh lang beng: Là bệnh ngoài da do nấm, chỗ bị bệnh có vảy mịn như cám. Bệnh nhân sẽ cảm thấy ngứa đặc biệt là khi bị đổ mồ hôi hay tiếp xúc với nắng nóng. Bệnh có thể bị lây khi dùng chung đồ.
Bệnh phong: Là một bệnh do vi trùng gây ra. Chỗ bị bệnh sẽ bị mất cảm giác. Bệnh cũng gây yếu liệt các cơ làm ngón chân hoặc tay bị co quắp lại, nổi u cục. Bệnh lây qua đường hô hấp hoặc do tiếp xúc với dịch như dịch mũi, nước bọt của người bệnh.
Các thể bạch biến
Thể đứt đoạn: Các mảng trắng chỉ có trên từng vùng nhất định của cơ thể, có thể đối xứng hoặc không đối xứng
Thể không đứt đoạn: các mảng trắng trải dài theo dây thần kinh tạo thành dải.
Thể khu trú: Các mảng trắng mọc trong móng tay, móng chân, kẽ ngón tay, ngón chân
